ΕΥΘΡΑΥΣΤΟ ΝΗΜΑ / SLENDER THREAD

Εγκαίνια 28 Ιουλίου 2022 / Opening 28th of July 2022

Επιμέλεια/Curated by CHORUS EFFECT

Με την στήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ

With the support of NEON Organization for Culture and Development

English

Δελτίο Τύπου

Νέα έκθεση στην Αίθουσα της Φιλαρμονικής Ποταμού, Κύθηρων

Εύθραυστο Νήμα Εγκαίνια: Πέμπτη 28 Ιουλίου στις 8 μ.μ.

Η ιδέα της έκθεσης ξεκίνησε από τους κάδους απορριμμάτων στα Κύθηρα όπου βρήκαμε τμήματα κατεστραμμένων αργαλειών και παλιών χειροποίητων υφαντών. Ακολουθώντας το νήμα μιας ξεχασμένης τέχνης, εξερευνήσαμε τα κλειστά σεντούκια και τις σοφίτες των σπιτιών όπου εξακολουθούν να περιέχουν θησαυρούς ̇ τη σεμνή αλλά ηρωική εργασία των γυναικών της περιοχής. Με τα χέρια τους έφτιαχναν ό,τι χρειάζονταν για την απλή ζωή που ζούσαν. Από βαμβακερά και λινά εσώρουχα, κλινοσκεπάσματα, διακοσμητικά καλύμματα κρεβατιών και τραπεζιών, μέχρι βαριές μάλλινες κουβέρτες και τραχιά σακιά για το μάζεμα της ελιάς. Κάθε νοικοκυριό είχε έναν αργαλειό. Κάθε κορίτσι ήξερε να πλέκει και να υφαίνει.

Η υφαντική είναι μια από τις αρχαιότερες τέχνες. Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δεξιοτήτων. Από τη φροντίδα των ζώων και τη συλλογή φυτών μέχρι την επεξεργασία νημάτων, τη βαφή και την ύφανση. Η ξεχωριστή ιστορία της είναι ταυτόχρονα τοπική και παγκόσμια. Κατά τη μακρά και περίπλοκη διαδικασία παραγωγής ενός υφαντού, τα πάντα συνδέονται, αλληλοεξαρτώνται και είναι απαραιτήτως βιώσιμα.

Σήμερα αυτή η τέχνη είναι σχεδόν ξεχασμένη. Ζούμε σε μια πραγματικότητα μαζικής παραγωγής και τυποποιημένων εμπορευμάτων που έχουν φτιαχτεί από ανώνυμους ανθρώπους μέσα από ασαφείς διαδικασίες. Μια πραγματικότητα που δεν είναι μόνο επικίνδυνα σπάταλη, αλλά και αρνείται τη μοναδικότητα των κόσμων στους οποίους ζούμε, κόβοντας τον ιστό που συνδέει τους τόπους και τα πράγματα. Έχουμε συνηθίσει ν’ αγοράζουμε ό,τι χρειαζόμαστε και να το πετάμε γρήγορα. Όπως οτιδήποτε άλλο, τα υφάσματα έχουν γίνει καταναλωτικά αγαθά, αποκομμένα από τον πολιτισμό και το περιβάλλον.

Η έκθεση δεν διεκδικεί να ερευνήσει την ιστορία των παραδοσιακών κυθηραϊκών υφαντών. Αντιθέτως αναδεικνύει την ιστορία της εξαφάνισής τους. Μέσω της άμεσης επαφής με τα τελευταία απομεινάρια των ταπεινών αλλά συγκινητικά όμορφων χειροποίητων υφασμάτων, ελπίζουμε να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό σχετικά με τη σταδιακή εξαφάνιση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Το παρελθόν μας κρέμεται από μια λεπτή κλωστή.

“Ο αργαλειός είναι σκλαβιά, σκλαβιά πολύ μεγάλη”, λέει μια ελληνική παροιμία. Μπορεί να έχουμε κερδίσει την ελευθερία από τις επίπονες οικιακές εργασίες, όμως τι έχουμε χάσει;

Η έκθεση απευθύνεται σε άτομα διαφορετικών ηλικιών και καταβολών, από μαθητές δημοτικού μέχρι ειδικούς της κλωστοϋφαντουργίας. Έχει δύο μέρη από τα οποία το πρώτο είναι ιστορικό και κοιτάει προς το παρελθόν. Σε αυτό παρουσιάζονται δύο πρωτότυπα έργα τέχνης τα οποία αφορούν μια συλλογή παραδοσιακών κυθηραϊκών υφαντών και διασωθέντα τμήματα παλαιών αργαλειών. Το δεύτερο μέρος αποτελείται από ένα γλυπτό έργο το οποίο είναι στην πραγματικότητα ένας μεγάλος κοινόχρηστος “αργαλειός” με ένα στημόνι έτοιμο για μια συλλογική εργασία των επισκεπτών της έκθεσης. Πάνω σε αυτόν υπάρχει μια γραμμή κόκκινης ύφανσης, το νήμα της οποίας δημιουργήθηκε εξ ολοκλήρου από εμάς ξεκινώντας από το ακατέργαστο μαλλί και μέχρι τη βαφή του με την τοπική ρίζα ριζάρι. Η έκθεση σχεδιάστηκε ως ένα έργο 4 τμημάτων τα οποία εμπλέκουν την τοπική κοινωνία και περιλαμβάνουν: α) τη συλλογή παλαιών χειροποίητων τοπικών υφαντών και νημάτων για την μετέπειτα ύφανση, β) την δημιουργία ενός κοινόχρηστου ‘αργαλειού’ και της κατασκευής εκείνης πάνω στην οποία εκτίθενται τα τοπικά υφαντά, γ) τo κάλεσμα Κυθηρίων και επισκεπτών να συμμετάσχουν στη συλλογική ύφανση, δ) την παρουσίαση μιας σειράς διαλέξεων και εργαστηρίων για παιδιά και ενήλικες σχετικά με την ιστορία της υφαντικής και τη διαδικασία της κλωστοϋφαντουργίας, βαφής και ύφανσης από τοπικά υλικά.

Η έκθεση οργανώνεται, επιμελείται και υλοποιείται από την εικαστική ομάδα “Chorus effect” – Valery Bolotin, Μαρία Σχινά και Masha Zusman – σε συνεργασία με την τοπική κοινότητα των Κυθηρίων και το καλλιτεχνικό σωματείο Φιλαρμονική Ποταμού Κυθήρων, καθώς και με την υποστήριξη του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ.

Ευχαριστούμε την Κινηματογραφική Σκηνή της Βόρειας Μακεδονίας που μας έδωσε την άδεια να χρησιμοποιήσουμε τα ντοκιμαντέρ “Γιαγιά Δέσποινα” και “Υφάντρες” των αδελφών Μανάκη.

Ώρες λειτουργίας: Κυριακή 10:00-14:00, Πέμπτη 18:00-21:00 και κατόπιν ραντεβού.

Press release

Slender Thread Opening: July 28, 8 pm

This exhibition emerged from local garbage bins, where we found parts of destroyed looms and old hand-woven fabrics. Following the thread of a forgotten craft, we explored the closed chests and attics of Kythirian houses, some of which still contain treasures – the modest but heroic labor of local women and girls. With their hands, they made everything needed for the simple lives they lived – from cotton and linen underwear, bedclothes, and ornamental bed and table covers, to heavy woolen blankets and rough sacks for olive picking. Every household had a loom; every girl knew how to spin and weave.

Traditional textile making is one of the most ancient handicrafts, encompassing a broad spectrum of skills – from animal care and plant foraging to yarn processing and dyeing and fabric making. Its unique history is at the same time local and universal. Over the long and complicated process of producing a piece of handmade fabric, everything is connected, interdependent, and necessarily sustainable.

Today, this craft is almost totally forgotten. We live in a reality of mass-produced, standardized commodities, made by anonymous people through obscure processes – a reality that not only is dangerously wasteful, but also denies the uniqueness of the worlds we inhabit, rending the fabric that connects places and things to each other and to our lives. We are used to buying everything that we need and discarding it fast. Like anything else, textiles have become mere consumption goods, detached from culture, context, and environment.

This exhibition does not claim to research the history of traditional Kythirian textiles. Instead, it highlights the story of their disappearance. Through the direct encounter with the last remains of modest but touchingly beautiful handmade Kythirian fabrics, we hope to bring awareness to the gradual vanishing of local cultural heritage. Our past hangs from a slender thread.

The exhibition is aimed at a large variety of visitors of different ages and backgrounds from elementary school students to textile experts and it has two parts – a historical one, facing the past and presenting two original works of art concerning a collection of traditional Kythirian fabrics and rescued parts of old looms, and a contemporary one – a sculpture piece which is actually a big communal “loom” with a warp ready for a collective work of the exhibition visitors and one line of red weft, produced by us from the very beginning starting from raw wool and till the very end of dyeing it with locally foraged madder root. The exhibition is planned as a 4-part community-focused project, involving 1) collecting old hand weaved local kythirian fabrics and donated crochet threads from the community, 2) constructing the community loom and fabric and loom displays, 3) welcoming kythirians and guests to join the collective weaving on the communal loom, 4) presenting a series of lectures and workshops for children and adults concerning the history of weaving and the process of spinning, dyeing and weaving from local materials.

Our special thanks to the Cinematheque of North Macedonia for allowing us to use documentary films “Grandmother Despina” and “Weavers” by the Manaki brothers.

The exhibition is organized, curated, and produced by a collective of visual artists “Chorus effect” – Valery Bolotin, Maria Schina and Masha Zusman in collaboration with the local community and The Philharmoniki of Potamos and with the support of NEON Organization for Culture and Development.

Opening Hours: Sunday 10:00 -14:00, Thursday 18:00 -21:00 and by appointment