ΕΥΘΡΑΥΣΤΟ ΝΗΜΑ / SLENDER THREAD

Εύθραυστο Νήμα

Η ιδέα της έκθεσης ξεκίνησε από τους κάδους απορριμμάτων στα Κύθηρα όπου βρήκαμε τμήματα κατεστραμμένων αργαλειών και παλιών χειροποίητων υφαντών. Ακολουθώντας το νήμα μιας ξεχασμένης τέχνης, εξερευνήσαμε τα κλειστά σεντούκια και τις σοφίτες των σπιτιών όπου εξακολουθούν να περιέχουν θησαυρούς˙ τη σεμνή αλλά ηρωική εργασία των γυναικών της περιοχής. Με τα χέρια τους έφτιαχναν ό,τι χρειάζονταν για την απλή ζωή που ζούσαν. Από βαμβακερά και λινά εσώρουχα, κλινοσκεπάσματα, διακοσμητικά καλύμματα κρεβατιών και τραπεζιών, μέχρι βαριές μάλλινες κουβέρτες και τραχιά σακιά για το μάζεμα της ελιάς. Κάθε νοικοκυριό είχε έναν αργαλειό. Κάθε κορίτσι ήξερε να πλέκει και να υφαίνει.

Η υφαντική είναι μια από τις αρχαιότερες τέχνες. Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δεξιοτήτων. Από τη φροντίδα των ζώων και τη συλλογή φυτών μέχρι την επεξεργασία νημάτων, τη βαφή και την ύφανση. Η ξεχωριστή ιστορία της είναι ταυτόχρονα τοπική και παγκόσμια. Κατά τη μακρά και περίπλοκη διαδικασία παραγωγής ενός υφαντού, τα πάντα συνδέονται, αλληλοεξαρτώνται και είναι απαραιτήτως βιώσιμα.

Σήμερα αυτή η τέχνη είναι σχεδόν ξεχασμένη. Ζούμε σε μια πραγματικότητα μαζικής παραγωγής και τυποποιημένων εμπορευμάτων που έχουν φτιαχτεί από ανώνυμους ανθρώπους μέσα από ασαφείς διαδικασίες. Μια πραγματικότητα που δεν είναι μόνο επικίνδυνα σπάταλη, αλλά και αρνείται τη μοναδικότητα των κόσμων στους οποίους ζούμε, κόβοντας τον ιστό που συνδέει τους τόπους και τα πράγματα. Έχουμε συνηθίσει ν’ αγοράζουμε ό,τι χρειαζόμαστε και να το πετάμε γρήγορα. Όπως οτιδήποτε άλλο, τα υφάσματα έχουν γίνει καταναλωτικά αγαθά, αποκομμένα από τον πολιτισμό και το περιβάλλον.

Η έκθεση δεν διεκδικεί να ερευνήσει την ιστορία τωνπαραδοσιακών κυθηραϊκών υφαντών. Αντιθέτως αναδεικνύει την ιστορία της εξαφάνισής τους. Μέσω της άμεσης επαφής με τα τελευταία απομεινάρια των ταπεινών αλλά συγκινητικά όμορφων χειροποίητων υφασμάτων, ελπίζουμε να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό σχετικά με τη σταδιακή εξαφάνιση της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Το παρελθόν μας κρέμεται από μια λεπτή κλωστή.

“Ο αργαλειός είναι σκλαβιά, σκλαβιά πολύ μεγάλη”, λέει μια ελληνική παροιμία. Μπορεί να έχουμε κερδίσει την ελευθερία από τις επίπονες οικιακές εργασίες, όμως τι έχουμε χάσει;

Slender Thread

This exhibition emerged from local garbage bins, where we found parts of destroyed looms and old hand-woven fabrics. Following the thread of a forgotten craft, we explored the closed chests and attics of Kythirian houses, some of which still contain treasures –
the modest but heroic labor of local women and girls. With their hands, they made everything needed for the simple lives they lived – from cotton and linen underwear, bedclothes, and ornamental bed and table covers, to heavy woolen blankets and rough
sacks for olive picking. Every household had a loom; every girl knew how to spin and weave.

Traditional textile making is one of the most ancient handicrafts, encompassing a broad spectrum of skills – from animal care and plant foraging to yarn processing and dyeing and fabric making. Its unique history is at the same time local and universal. Over the long and complicated process of producing a piece of handmade
fabric, everything is connected, interdependent, and necessarily sustainable.

Today, this craft is almost totally forgotten. We live in a reality of mass-produced, standardized commodities, made by anonymous people through obscure processes – a reality that not only is dangerously wasteful, but also denies the uniqueness of the worlds we inhabit, rending the fabric that connects places and things to each other and to our lives. We are used to buying everything that we need and discarding it fast. Like anything else, textiles have become mere consumption goods, detached from culture, context, and environment.

This exhibition does not claim to research the history of traditional Kythirian textiles. Instead, it highlights the story of their disappearance. Through the direct encounter with the last remains of modest but touchingly beautiful handmade Kythirian fabrics, we hope to bring awareness to the gradual vanishing of local cultural heritage. Our past hangs from a slender thread.

“The loom is great slavery,” says an old Greek proverb. We might have gained freedom from laborious household crafts, but what have we lost?